Je leertraject uitbouwen: hoe zorg je voor structuur, duidelijkheid en doelgerichtheid?
Uit de resultaten van de studentenenquête door Acco Learn in 2020 bleek dat 48% van de studenten vond dat hun studiemateriaal niet gestructureerd werd aangeleverd tijdens het verplichte afstandsonderwijs. Daarnaast vond 56% dat de lesplanning onvoldoende duidelijk was.
We hebben allemaal nood aan structuur, duidelijkheid en doelgerichtheid; studenten hebben een duidelijke rode draad in hun eigen leerproces nodig. Dat betekent dat je als docent die rode draad moet uittekenen doorheen het hele leertraject en in alle onderwijssettings. Maar hoe doet je dat?
Leerdoelen en leerlijnen
Waar begin je als je een duidelijke rode draad voor je studenten wilt uittekenen? Je begint bij het begin: de opleidingskwalificaties die horen bij je opleiding en de leerdoelstellingen voor je vak.
In Vlaanderen worden de onderwijskwalificaties voor het hoger onderwijs verankerd in de Vlaamse Kwalificatiestructuur. Er zijn drie niveaus te herkennen:
- domeinspecifieke leerresultaten
- leerresultaten op het niveau van de opleiding
- leerresultaten op het niveau van het opleidingsonderdeel
Die doelstellingen worden verder vertaald in de studiefiche per opleidingsonderdeel. Dat is een heel kluwen aan leerdoelen en richtlijnen. Wat het niet gemakkelijk maakt voor je studenten om te weten waar ze zich bevinden in je leertraject en wat er exact van hen wordt verwacht.
Een manier om structuur aan te brengen binnen deze chaos, voor jou en je student, is werken met leerlijnen: “Een geheel van parallel en/of sequentieel aangeboden studiedelen waarbinnen studenten kennis en vaardigheden verwerven in eenzelfde domein”. Die leerlijnen zorgen ervoor dat de bouwstenen van het curriculum binnen een opleiding op elkaar afgestemd zijn. Een leerlijn kan zowel horizontaal (binnen één jaar) als verticaal (over de jaren heen) worden ingezet. Omdat een leerlijn een feitelijke koppeling is tussen verschillende leeronderdelen, waar jouw vak een essentiële schakel in vormt, werk je best samen met je collega’s om de structuur te bepalen.
Learning journeys en leerpaden
Zodra duidelijk is welke leerlijnen er lopen binnen je opleiding en welke plaats je vak heeft binnen die leerlijnen, kan je nagaan welke opeenvolging van leerstappen je studenten nodig hebben om op een gestructureerde manier kennis en vaardigheden onder de knie te krijgen: het leerpad.
Terwijl een leerlijn vaak vakoverschrijdend is, vormt een leerpad juist de basis bij het creëren van je cursus. Het is het aanknopingspunt voor je studenten om te weten waar ze zich bevinden. Wat hebben ze al geleerd? Wat gaan ze nog leren? De antwoorden op die vragen vinden ze in je leerpad. Je leerpad sluit aan bij de leerdoelen van je vak en is, idealiter gezien, gestoeld op een duidelijke, didactische doordachte opbouw.
Een leerpad is niet per definitie digitaal, al lijkt dat vaak zo omdat er in de discussie rond leerpaden vaak gesproken wordt over het gebruik van multimedia en het LMS (Learning Management System). Maar je leerlijn is ook een belangrijke tool in je offline, synchrone lessen.
Hoe bouw je een leerpad op? Je gaat kijken naar drie elementen:
- content en leermaterialen, bijvoorbeeld tekst, kennisclips, audiofragmenten
- leeractiviteiten, bijvoorbeeld onderzoeken of samenwerken
- evaluatie, zowel formatief als summatief
Die elementen bied je op een gestructureerde, logische en gebalanceerde manier aan tijdens je leertraject, bijvoorbeeld thematisch, gebaseerd op casestudies of op basis van de hoofdstukken in je studieboek.
Tips om je leerpad te gebruiken
Het helpt zowel jou als je studenten om je leerpad op een aantrekkelijke, liefst zelf grafische manier weer te geven en om hen telkens te duiden waar leercontent of leeractiviteiten in je leerpad passen. Enkele tips:
- Begin elke module, hoofdstuk of thema met je leerdoelen.
- Maak duidelijk dat het leerpad de basis vormt van de cursus waaraan je student deelneemt. Leg je studenten uit waarom.
- Maak een visueel interessant overzicht van het leerpad (grafisch, video), of zelfs interactief.
- Kom terug op je leerpad bij contactmomenten (digitaal of fysiek). Gebruik die om even stil te staan bij het leertraject van je student: leg uit waar ze vandaan komen, waar ze nu zijn en waar ze naartoe gaan.
Studenten geven aan dat hun studiemateriaal niet altijd duidelijk gestructureerd is en dat hun lesplanning soms onvoldoende duidelijk is. Door via leerlijnen en leerpaden een rode draad uit te tekenen, geef je je studenten houvast tijdens het leren.
Wil je dieper ingaan op leerdoelstellingen, leerlijnen en leerpaden en hoe je die effectief inzet voor je studenten? Bekijk dan on-demand de webinar “Let’s build” door Krijn Boom, leerconsulent bij Acco.
